از قدیم مرسوم بوده است که در ابتدای زندگی مشترک، زن با خود اسباب و اثاثیه ای که به جهیزیه معروف است به خانه شوهر میآورد. جهیزیه دادن از سوی خانواده عروس، برگرفته از یک نوع سنت و عرف دیرینه ایرانیان است. جهیزیه، سنتی باستانی است که در ادیان و فرهنگها و مذاهب مختلف وجود دارد. جهیزیه شامل پول یا کالاهایی است که خانواده عروس آن را تهیه میکنند و مهم میباشد، زیرا برای کمک به تشکیل خانه جدید زوجین در نظر گرفته شده است. جهیزیه را میتوان با نامهای دیگری عنوان کرد، مانند: بخشی از ازدواج، تسوی حساب، سهم عروس، هدیه عروس، وقف، دارایی، واجبات.
کشیش هندویی با نام سانتوش بائو بیان کرده است که این رسم بدین معناست که “هرگز با دست خالی جایی نروید.” “جهیزیه به عنوان هدیهای است از طرف خانواده عروس به خانواده داماد برای استقبال عروس به منزل جدیدش.
چه کسی هزینه جهیزیه را پرداخت میکند؟
این موضوع این در فرهنگها و آیینهای مختلف متفاوت است. تهیه جهیزیه به عواملی مانند طبقه خانواده یا میزان درآمد آنها بستگی دارد. جهیزیه از پدیدههایی است که در مناطق و قومیتهای مختلف کشورمان طبق آداب و فرهنگ خاص آن منطقه تعیین میشود و بین طرفهای ازدواج بر سر آن توافق میشود. البته در بسیاری از نقاط کشورمان به خصوص در شهرهای بزرگ جهیزیه بر عهده خانواده عروس است و طی توافقی دوجانبه فقط چند وسیله بزرگ مانند یخچال، ماشین لباس شویی و سرویس چوب توسط داماد تهیه میشود. اما بعضی قومیتها هم عرف خاص خودشان را دارند.
جهیزیه شامل چه اقلامی میشود؟
در گذشته جهیزیه به عنوان کمکی مالی برای زن برای خانه خود در نظر گرفته می شد. زیرا در آن روزها درآمد خانه تنها توسط شوهر تأمین میشد. بنابراین، خانواده ها از بدو تولد دختر شروع به تهیه جهیزیه میکردند تا زمانی که فرزندشان به سن ازدواج برسد. در آن زمان جهیزیه متشکل از بسیاری از اقلام بود.
امروزه، هم زنان و هم مردان شاغل هستند و تامین درآمد میکنند. بنابراین، در اکثریت مواقع زوجین ترجیح میدهند تا اقلام جهیزیه را به صورت اشتراکی تهیه کنند. اما با این حال، هنوز خانوادههایی هستند که سنت مهریه را رعایت میکنند یعنی فقط خودشان برای دختر جهیزیه تهیه میکنند. همانطور که پیشتر اشاره شد. خوب با این اوصاف، این سبک خانوادهها چه چیزهایی را برای جهیزیه دخترشان خریداری یا پس انداز میکنند؟
در قدیم عروسها وسایل دست ساز خود مانند: جامه (قلاب بافته) را در جهیزیه با خود میبردند اما این روزها عروسها ترجیح میدهند تا وسایل و لباسهای آماده بخرند.
بنابراین، برای خرید جهیزیه شما باید لیستی از اقلام مورد نیاز خود را تهیه کنید. این موضوع را هم به خاطر داشته باشید که موارد موجود در لیست جهیزیه یک قانون نیست، باید با توجه به نیازها و کمبودهای خود آنها را خریداری کنید.
در اینجا به برخی از مواردی که میتوانند و گاهاً باید در لیست جهیزیه باشند اشاره کردهایم:
- 1. وسایل آشپزخانه
در میان ظروف آشپزخانه انواع و اقسام مواردی است که در آشپزخانه گنجانده میشود و میتوان از آنها در آشپزخانه استفاده کرد. در اینجا مواردی از آنها برای حضور ذهن شما عنوان شده است.
- ظروف شام و ظروف نقره مهمان
- ظروف غذاخوری و ظروف نقره روزانه
- ظروف تفلون و استیل
- ست لیوان چای
- ست صبحانه
- ست لیوان، آب، نوشیدنی و غیره
- ست تابه
- ست قهوه
- قوری
- زودپز
- ست سینی
- سرویس (ملاقه، چنگال و غیره)
- ست چاقو
- قاشق چوبی
- ست ظرف صبحانه
- قالب کیک
- رنده، صافی
- نمک و فلفل پاش؛ ست ادویه
- پارچ
- کاسه سالاد
- وسایل برقی مانند: میکسر، مخلوط کن
- تخته برش
- درب بازکن
- ابزار خرد کن
- 2. اقلام منسوجات خانه
معمولاً اولین چیزی که در رابطه با منسوجات خانگی ممکن است در ذهن افراد خطور کند، وسایلی میباشد که مادران آنها را میدوزند مثلا: رومیزی، رو بالشتی. ما نمیدانیم که آیا هنوز افرادی هستند که مایل به استفاده از آنها باشند یا خیر. ما لیستی از اقلام را در زیر برای شما آوردهایم که میتوانید آنها را خریداری کنید.
- سرویس روتختی
- ست لحاف و تشک
- پتو
- ست خواب
- لباس برای استفاده روزانه
- ست حمام
- حوله دستی و حمام
- بالش و لحاف یدکی
- سرویس حمام
- پیش بند آشپزی، دستکش فر
- فرش
- پرده
- 3. لوازم سنگین
لوازم سنگین برای جهیزیه بسیار ضروری میباشند و باید حتماً در جهیزیه لحاظ شوند. این اقلام عبارتند از:
- یخچال و فریزر
- ماشین ظرفشویی
- ماشین لباسشویی
- گاز
- 4. لوازم الکتریکی
وجود لوازم برقی به اندازه لوازم سنگین در خانه ضروری است. بنابراین، تهیه این اقلام برای جهیزیه الزامی میباشد. لوازم مورد نیاز الکتریکی جهت تهیه برای جهیزیه در ذیل نام برده شدهاند.
- اتو
- ضبط صوت
- تلویزیون
- سشوار
- تُستِر
- مخلوط کن
- آبمیوه گیری
- زودپز
برخی اقلام الکتریکی دیگر هم هستند که در خریدن جهیزیه اختیاری میباشند. مثلا: چای ساز( به جای استفاده از قوری و کتری)، قهوه ساز، هم زن برقی، اتو مو و امثالهم.
اقلام جهیزیه را بنابر نیاز یا به دلخواه خود میتوانید افزایش یا کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که حتماً قبل از خرید اقلام جهیزیه لیستی از آنها بنویسید که موارد ضروری و مورد نیازتان فراموش نشوند.
چگونه لوازم غیرضروری جهیزیه را مشخص کنیم؟
- سبک زندگی خود رادر نظر داشته باشید.
- پیرو مد نباشید.
با توجه به کوچکتر شدن خانههای امروزی، وضعیت متزلزل اقتصادی اکثر اقشار جامعه، تغییر سلیقهها و اولویتها، بیشتر شدن هزینههای دیگر مانند: تامین مسکن و نیازهای متفاوت خانوادهها در عصر حاضر، میتوانیم تغییراتی در این فهرست داده و حتی برخی وسایل را حذف کنیم.
توجه داشته باشید که پس از شروع زندگی مشترک و پشت سر گذاشتن هزینههای سنگین اولیه، شما میتوانید به تدریج وسایلی را که از فهرست جهیزیه حذف کردهاید و آن زمان غیرضروری دانستهاید، خریداری کنید. قرار نیست برای همیشه از آنها چشم بپوشید، بلکه قرار است هزینههای شروع زندگی مشترک را متعادلتر کنید.
چه وسایلی را میتوان تقریبا برای تمام تازه عروس و دامادها غیرضروری دانست؟
- اجاقگاز فردار
- بوفه و ویترین
- چندین سرویس پختوپز و غذاخوری
- میز غذاخوری بیش از ۶ نفره
- وسایلی نظیر ساندویچساز، سرخکن و قهوهساز
- رختخواب اضافه برای بیش از دو نفر
- یخچال و فریزر جدا
- پردۀ والاندار، فرش دستباف
- وسایل دکوری جزئی